Disclaimer: ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงการให้ข้อมูลทั่วไป ไม่สามารถทดแทนการให้คำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการใช้ยาทุกครั้ง
Key Takeaways
- ฮอร์โมนเพศหญิง คือสารเคมีที่ผลิตโดยต่อมไร้ท่อภายในร่างกายของผู้หญิง ทำหน้าที่ควบคุมระบบสืบพันธุ์ การเจริญเติบโต การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย และอารมณ์
- เมื่อสงสัยว่าฮอร์โมนไม่สมดุล การตรวจฮอร์โมนจะช่วยใหสามารถประเมินการทำงานของรังไข่ ความสมดุลของฮอร์โมน และการหาแนวทางในการดูแลสุขภาพได้ตรงจุดมากยิ่งขึ้น
- ดูแลสุขภาพด้วยแพ็กเกจตรวจฮอร์โมนราคาพิเศษจาก N Health เครือ BDMS ที่เว็บไซต์ Health Plaza
ฮอร์โมนเพศหญิงคืออะไร สำคัญอย่างไรต่อร่างกาย?
ฮอร์โมนเพศหญิง คือ สารเคมีที่ผลิตโดยต่อมไร้ท่อภายในร่างกายของผู้หญิง ทำหน้าที่ควบคุมระบบสืบพันธุ์ การเจริญเติบโต การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย และอารมณ์ โดยเฉพาะในช่วงวัยเจริญพันธุ์ วัยหมดประจำเดือน รวมถึงระหว่างการตั้งครรภ์ ฮอร์โมนเพศหญิงที่สำคัญ เช่น
- เอสโตรเจน (Estrogen)
ช่วยควบคุมลักษณะทางเพศหญิง เช่น หน้าอก ประจำเดือน เสียง ช่วยให้เยื่อบุมดลูกหนาตัวเตรียมรับการฝังตัวของตัวอ่อน
- โปรเจสเตอโรน (Progesterone)
ทำงานร่วมกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในการควบคุมรอบประจำเดือน เตรียมมดลูกสำหรับการตั้งครรภ์ รักษาสภาวะของเยื่อบุโพรงมดลูกระหว่างตั้งครรภ์
- เทสโทสเตอโรน (Testosterone)
แม้ส่วนใหญ่ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนจะมีบทบาทในด้านฮอร์โมนเพศชายเป็นหลักแต่ก็ยังพบบทบาทในเพศหญิงเช่นกัน เทสโทสเตอโรนจะช่วยควบคุมอารมณ์ ความต้องการทางเพศ และพลังงาน มีบทบาทในการสร้างกล้ามเนื้อและความหนาแน่นของกระดูก
ฮอร์โมนเพศหญิงมีอะไรบ้าง ทำหน้าที่อะไร?
ฮอร์โมนเป็นสารเคมีสำคัญที่ร่างกายหลั่งออกมาเพื่อควบคุมการทำงานของระบบสืบพันธุ์ และส่งผลต่อสุขภาพโดยรวมของผู้หญิงอย่างมาก ไม่เพียงแต่เรื่องประจำเดือนหรือการตั้งครรภ์เท่านั้น แต่ยังเกี่ยวข้องกับอารมณ์ ผิวพรรณ ความแข็งแรงของกระดูก และรวมไปถึงเรื่องการนอนหลับ ฮอร์โมนเพศหญิงที่สำคัญได้แก่
Luteinizing Hormone (LH)
เกี่ยวข้องกับการตกไข่ การทำงานของรังไข่ ควรตรวจในกรณีมีบุตรยาก หรือมีประจำเดือนผิดปกติ
Estradiol (E2)
เป็นหนึ่งในฮอร์โมนเอสโตรเจนหลัก ทำหน้าที่ควบคุมรอบเดือน และพัฒนาลักษณะเพศหญิง
Progesterone
เป็นฮอร์โมนหลักเพศหญิงอีกตัวหนึ่ง ทำหน้าที่ควบคุมการตกไข่และการตั้งครรภ์
Follicle Stimulating Hormone (FSH)
ควบคุมการเจริญเติบโตของไข่ในรังไข่ ใช้ประเมินภาวะมีบุตรยาก หรือหมดประจำเดือน
เมื่อฮอร์โมนเพศหญิงขาดสมดุลมีอาการอย่างไร ?
เมื่อฮอร์โมนขาดสมดุลเกิดจากระดับฮอร์โมนในร่างกาย เช่น เอสโตรเจน (Estrogen) และ โปรเจสเตอโรน (Progesterone) มากหรือน้อยเกินไป ส่งผลต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกายโดยเฉพาะระบบสืบพันธุ์และอารมณ์ สามารถแบ่งตามกลุ่มอาการได้ดังนี้
อาการทางกาย
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ
- น้ำหนักขึ้นง่าย
- ปวดศีรษะหรือปวดไมเกรน
- ผิวแห้ง สิวขึ้น หรือผมร่วง
- ช่องคลอดแห้ง เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
- นอนไม่หลับ เหงื่อออกตอนกลางคืน
- เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียเรื้อรัง
อาการทางจิตใจและอารมณ์
- อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย
- ซึมเศร้า วิตกกังวล
- ไม่มีสมาธิ ขี้ลืม
- ความต้องการทางเพศลดลง
ช้อปแพ็กเกจตรวจระดับฮอร์โมนเพศหญิงในร่างกาย ราคาพิเศษจาก N Health ในเครือ BDMS
พร้อมส่วนลด On Top ได้ที่นี่
ฮอร์โมนเพศหญิงขาดสมดุลเกิดจากอะไรได้บ้าง?
อาการฮอร์โมนขาดสมดุลนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งทางร่างกาย เช่น การใช้ชีวิต การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย โรคประจำตัว การใช้ยารักษาโรคบางอย่าง รวมถึงด้านจิตใจ ซึ่งสามารถสรุปได้ดังนี้
- การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย เช่น ช่วงฮอร์โมนสวิง ช่วงก่อนเข้าสู่วัยทอง หรือวัยหมดประจำเดือน (Menopause)
- ความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ
- ความผิดปกติของรังไข่, ต่อมใต้สมอง หรือ ต่อมไทรอยด์
- โรคถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS)
- ความเครียดสะสม
- การอดอาหาร รับประทานอาหารไม่เพียงพอ
- น้ำหนักตัวน้อยเกินไป หรือน้ำหนักตัวมากเกินไป
- การนอนหลับไม่เพียงพอ หรือนอนไม่หลับ
- ออกกำลังกายหนักเกินไป
- การใช้ยาคุมกำเนิด การเทคฮอร์โมนเพศหญิง หรือการทานยาฮอร์โมน
- การผ่าตัดรังไข่หรือมดลูก
- ไทรอยด์เป็นพิษหรือไทรอยด์ต่ำ
- โรคประจำตัวอื่น ๆ
เมื่อฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง ควรดูแลตัวเองอย่างไร?
ฮอร์โมนมีผลต่อสุขภาพโดยรวมของผู้หญิงอย่างมาก ทั้งในเรื่องอารมณ์ ผิวพรรณ น้ำหนัก การนอน และระบบสืบพันธุ์ เมื่อฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงเราควรดูแลสุขภาพกายและใจตัวเองด้วยวิธีดังนี้
- ปรับการรับประทานอาหารให้สมดุล เน้นการทานอาหารเพิ่มฮอร์โมนเพศหญิง หรือช่วยควบคุมฮอร์โมน เช่น ผักผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูง ธัญพืชไม่ขัดสี โปรตีนคุณภาพดี เช่น ปลา เต้าหู้ ถั่ว หลีกเลี่ยงน้ำตาล คาเฟอีน และอาหารแปรรูป
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ช่วยกระตุ้นฮอร์โมนแห่งความสุข ลดความเครียด และควบคุมน้ำหนัก เช่น โยคะ เดินเร็ว ว่ายน้ำ
- พักผ่อนให้เพียงพอ ควรนอนหลับวันละ 7–8 ชั่วโมง เข้านอนให้เป็นเวลา เพื่อให้ฮอร์โมนหลั่งตามธรรมชาติได้เต็มที่
- ลดความเครียด ฝึกสมาธิ ฝึกหายใจลึก ๆ ทำกิจกรรมที่ชอบ หลีกเลี่ยงการทำงานหนักต่อเนื่อง
- ตรวจวัดระดับฮอร์โมน
- ปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติเรื้อรัง
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการฮอร์โมนเพศหญิง
1. วัยทองเกิดจากอะไร?
“วัยทอง” (Menopause) คือ ภาวะที่รังไข่หยุดผลิตไข่ทำให้ร่างกายขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน ส่งผลให้ไม่มีประจำเดือน โดยทั่วไปอาการวัยทองมักพบได้ในผู้หญิงอายุช่วง 45-55 ปี ส่งผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจ เช่น ประจำเดือนมาคลาดเคลื่อน หรือมีประจำเดือนกะปริบกะปรอย อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ ร้อนวูบวาบ
2. ตรวจฮอร์โมนเพศหญิงควรตรวจอะไรบ้าง?
ฮอร์โมนที่สำคัญและแนะนำให้ตรวจ เช่น
- Luteinizing Hormone (LH) ควรตรวจเมื่อประจำเดือนผิดปกติ มีบุตรยาก
- Estradiol (E2) ควรตรวจเพื่อประเมินการทำงานของรังไข่ ตรวจภาวะหมดประจำเดือน
- Progesterone ควรตรวจเมื่อต้องการตรวจสอบการตกไข่
- Follicle Stimulating Hormone (FSH) ควรตรวจเมื่อต้องการประเมินภาวะเจริญพันธุ์
- Thyroid Stimulating Hormone (TSH) ควรตรวจเมื่อมีอาการน้ำหนักขึ้น–ลงผิดปกติ อ่อนเพลีย หงุดหงิด
- Triiodothyronine Free (Free T3) ควรตรวจเมื่อ มีอาการสงสัยภาวะไทรอยด์เป็นพิษ
- Thyroxine Free (Free T4) สงสัยว่าเป็นไทรอยด์สูงหรือต่ำ
เมื่อฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมดุลควรตรวจให้แน่ใจ
การตรวจฮอร์โมนสำคัญอย่างยิ่งในการดูแลสุขภาพของผู้หญิง ทั้งในเรื่องระบบสืบพันธุ์ การตั้งครรภ์ สุขภาพผิวพรรณ อารมณ์ และความสมดุลของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย การตรวจฮอร์โมนจะช่วยให้สามารถประเมินการทำงานของรังไข่ ความสมดุลของฮอร์โมน และการหาแนวทางในการวางแผนดูแลสุขภาพได้ตรงจุดมากยิ่งขึ้น
ช้อปแพ็กเกจสุขภาพได้เลยที่ N Health บนเว็บไซต์ Health Plaza รวมแพ็กเกจตรวจสุขภาพมาตรฐาน BDMS สะดวก ใช้งานง่าย พร้อมส่วนลด On Top
สอบถามเพิ่มเติม Line Official : @healthplaza
Content powered by BeDee Expert
เรียบเรียงโดย
กรวรรณ ใจซื่อกุล
References
Bruce, D. F., & Collier, L. (2024, July 23). Normal testosterone and estrogen levels in women. WebMD.https://www.webmd.com/women/normal-testosterone-and-estrogen-levels-in-women
Pagán, C. N. (2025, June 20). Hormone imbalance: Signs and symptoms. WebMD.https://www.webmd.com/women/ss/slideshow-hormone-imbalance
UCLA Health. (2024, July 3). 7 signs of a hormonal imbalance — and what to do about it. UCLA Health. https://www.uclahealth.org/news/article/7-signs-hormonal-imbalance-and-what-do-about-it