พยาธิตัวตืด

Disclaimer: ข้อมูลในบทความนี้เป็นเพียงการให้ข้อมูลทั่วไป ไม่สามารถทดแทนการให้คำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการใช้ยาทุกครั้ง

Key Takeaways

  • พยาธิตัวตืดคือพยาธิประเภทหนึ่งที่มีลักษณะเป็นเส้นแบนยาวคล้ายริบบิ้น 
  • พบได้ในเนื้อสัตว์ที่ไม่ได้รับการปรุงสุก เช่น เนื้อหมูดิบหรือเนื้อวัวดิบ ผักและผลไม้ที่ได้รับการปนเปื้อนและล้างไม่สะอาดก่อนนำมาบริโภค
  • หากมีอาการท้องอืด แน่นท้อง ปวดท้อง ไม่สบายท้อง เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ถ่ายออกมาเป็นปล้องพยาธิ ควรรีบปรึกษาแพทย์ ไม่ควรหาซื้อยาถ่ายพยาธิมาทานเอง
สารบัญบทความ

พยาธิตัวตืดคืออะไร แบ่งออกเป็นกี่ประเภท? 

พยาธิตัวตืด (Tapeworm) คือพยาธิประเภทหนึ่งที่มีลักษณะเป็นเส้นแบนยาวคล้ายริบบิ้น มักอาศัยอยู่ในลำไส้ของสัตว์และมนุษย์ คอยดูดซึมสารอาหารจากลำไส้ซึ่งอาจทำให้สัตว์หรือมนุษย์ที่พยาธิเกาะอาศัยอยู่เกิดภาวะขาดสารอาหารและมีปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ตามมา พยาธิตัวตืดพบได้โดยเฉพาะในเนื้อสัตว์ที่ไม่ได้ผ่านการปรุงสุกก่อนนำมาบริโภค เช่น เนื้อหมูดิบหรือเนื้อวัวดิบ หรือผักและผลไม้ที่ได้รับการปนเปื้อนและล้างไม่สะอาดก่อนนำมาบริโภค พยาธิตัวตืดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้

พยาธิตัวตืดวัว (Taenia Saginata)

พยาธิตัวตืดวัว หรือ Taenia Saginata มักพบในเนื้อวัวดิบหรือเนื้อวัวกึ่งสุบกึ่งดิบ ผู้ที่ติดเชื้อพยาธิตัวตืดวัวอาจมีอาการปวดท้องอาหารไม่ย่อย ท้องอืดเป็น ๆ หาย ๆ อาจมีการถ่ายปล้องพยาธิออกมาทางอุจจาระ

พยาธิตัวตืดหมู (Taenia Solium)

พยาธิตัวตืดหมู หรือ Taenia Solium พบในหมูหรือเนื้อหมูกึ่งสุกกึ่งดิบ การติดเชื้อพยาธิตืดหมูอาจเกิดได้สองแบบคือ 

  • พยาธิตัวตืดหมูเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยและอาศัยอยู่ในลำไส้ ทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องอืด แบบเดียวกับพยาธิตืดวัว 
  • พยาธิตืดหมูเจริญไปเป็นถุงน้ำ (Cysticercosis) ซึ่งสามารถแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น กล้ามเนื้อ รวมถึงสมองได้

พยาธิตัวตืดเข้าสู่ร่างกายได้อย่างไร?

พยาธิตัวตืดเข้าสู่ร่างกาย

พยาธิตัวตืด (Tapeworm) สามารถเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้โดยการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่มีไข่หรือตัวอ่อนของพยาธิตัวตืดเจือปน โดยมากมักเกิดจากการทานอาหารดิบ เช่น ลาบหมูดิบ ลาบวัวดิบ หลู้ ซอยจุ๊ ก้อยดิบ หรือแหนมดิบ เป็นต้น ซึ่งอาหารเหล่านี้มักจะไม่ถูกปรุงสุกหรือผ่านความร้อนอย่างเพียงพอทำให้ไข่หรือตัวอ่อนของพยาธิยังคงมีชีวิตอยู่ 

เมื่อเราดื่มหรือทานอาหารข้างต้นเข้าไป ไข่หรือตัวอ่อนของพยาธิตัวตืดจะเข้าสู่ระบบย่อยอาหารและพัฒนาเป็นตัวเต็มวัยในลำไส้เล็ก หรือฝังตามเนื้อเยื่อของร่างกายในกรณีของพยาธิตืดหมู ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ท้องอืดเรื้อรัง ปวดท้อง และอาจมีการถ่ายปล้องพยาธิออกมาทางอุจจาระได้ 

สามารถอ่านเกี่ยวกับพยาธิชนิดอื่นได้ที่ : พยาธิเส้นด้าย

อาการของโรคพยาธิตัวตืดเป็นอย่างไร? 

อาการของโรคพยาธิตัวตืดสามารถแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับระยะของการติดเชื้อ และจำนวนของพยาธิที่อยู่ในร่างกาย อาการที่พบได้ทั่วไป เช่น

  • ท้องอืด แน่นท้อง เป็น ๆ หาย ๆ หรือเป็นเรื้อรัง
  • ปวดท้อง ไม่สบายท้อง
  • เบื่ออาหาร 
  • อ่อนเพลีย
  • ถ่ายปล้องพยาธิออกมาทางอุจจาระ

 

สงสัยว่าอาจมีอาการพยาธิ ปรึกษาคุณหมอที่แอป BeDee ได้ทุกวัน สะดวก เป็นส่วนตัว ส่งยาถึงที่

การวินิจฉัยพยาธิตัวตืด

สำหรับวิธีการตรวจวินิจฉัยโรคพยาธิตัวตืดนั้นสามารถทำได้ด้วยการตรวจอุจจาระเพื่อตรวจหาพยาธิหรือไข่ของพยาธิในอุจจาระ นอกจากนี้ แพทย์อาจทำการซักประวัติและตรวจร่างกายทั่วไปเพิ่มเติมด้วย หากไม่แน่ใจอาการควรปรึกษาแพทย์ ไม่ควรซื้อยาถ่ายมารับประทานเอง เนื่องจากขนาดยารับประทานต้องได้รับการคำนวณอย่างเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย รวมถึงอาจต้องมีการตรวจติดตามอาการเพื่อประเมินผลการรักษา

วิธีรักษาพยาธิตัวตืดทำอย่างไร?

รักษาพยาธิตัวตืด

โดยทั่วไปแล้ววิธีรักษาพยาธิตัวตืดหรือวิธีกำจัดพยาธิตัวตืดจะใช้การรักษาด้วยยาเป็นหลัก ซึ่งยาที่ใช้รักษาโดยส่วนใหญ่แล้ว มีดังนี้

ยา Praziquantel

ยารักษาพยาธิตัวตืดที่นิยมใช้กันอย่างมาก ตัวยา Praziquantel จะไปรบกวนการเคลื่อนไหวของพยาธิตัวตืดในลำไส้ ทำให้พยาธิหลุดออกจากผนังลำไส้และถูกขับออกทางอุจจาระในที่สุด การทานยาต้องเป็นไปตามขนาดที่แพทย์กำหนด ยาชนิดนี้ไม่สามารถฆ่าไข่พยาธิได้

ยา Niclosamide

ยา Niclosamide เป็นยารักษาพยาธิตัวตืดอีกชนิดหนึ่ง ตัวยาจะเข้าไปหยุดการเจริญเติบโตของพยาธิและทำให้พยาธิถูกขับออกจากร่างกาย 

อย่างไรก็ตามผู้ป่วยไม่ควรหาซื้อยาถ่ายพยาธิมารับประทานเอง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเนื่องจากจำเป็นต้องทราบชนิดของพยาธิก่อนจึงจะสามารถจ่ายยาให้เหมาะสมได้

วิธีป้องกันโรคพยาธิตัวตืด 

วิธีป้องกันโรคพยาธิตัวตืดนั้นเบื้องต้นคือการรักษาความสะอาดและการรับประทานที่ถูกสุขลักษณะ โดยทั่วไปแล้วสามารถป้องกันการติดเชื้อพยาธิได้ด้วยวิธีดังนี้

  • ล้างมือให้สะอาดอยู่เสมอด้วยน้ำและสบู่หลังจากเข้าห้องน้ำ ก่อนการประกอบอาหาร ก่อนรับประทานอาหาร และหลังสัมผัสสิ่งสกปรก
  • รักษาสุขอนามัยส่วนบุคคล เช่น ตัดเล็บให้สั้น ล้างมือทุกครั้งก่อนนำอาหารเข้าปาก
  • รับประทานอาหารและน้ำดื่มที่สะอาด ปรุงสุก 
  • หลีกเลี่ยงการรับประทานของดิบ เช่น เนื้อสัตว์ดิบ ของหมักดอง ลาบดิบ ก้อย หรือปลาร้า เป็นต้น
  • ล้างผักสดและผลไม้ให้สะอาดก่อนรับประทาน 
  • ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี
  • หากมีความเสี่ยง เช่น ชอบรับประทานเนื้อสัตว์ดิบเป็นประจำ ควรปรึกษาแพทย์ และตรวจอุจจาระ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับอาการพยาธิตัวตืด

1. พยาธิตัวตืดทำให้มีภาวะแทรกซ้อนอะไรบ้าง?

โดยทั่วไปแล้วการติดเชื้อพยาธินั้นอาจทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย แต่พยาธิบางชนิด เช่น พยาธิตัวตืดหมู (Taenia Solium) สามารถแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่ออวัยวะอื่น เช่น กล้ามเนื้อ หรือสมอง ภาวะนี้เรียกว่า Cysticercosis หรือการเกิดซีสต์ของพยาธิในสมอง ผู้ป่วยอาจไม่มีอาการใด ๆ หรือ บางรายอาจมีอาการทางระบบประสาท เช่น ปวดหัวเรื้อรัง ชัก ซึ่งอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

พยาธิตัวตืดอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอันตราย 

การติดเชื้อพยาธิทำให้ร่างกายเกิดความผิดปกติ เช่น ปวดท้อง ไม่สบายท้อง เบื่ออาหาร หรือหากปล่อยไว้อาจรุนแรงและพยาธิกระจายไปยังสมองจนเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ หากมีอาการผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย์ 

 

ปรึกษาหมอออนไลน์ นักกำหนดอาหาร พยาบาล และปรึกษาเภสัชกรแบบไม่มีค่าใช้จ่ายบนแอป BeDee ได้ทุกวัน ส่งยาและสินค้าถึงที่ สอบถามเพิ่มเติม Line Official : @BeDeebyBDMS 

 

Content powered by BeDee Expert

พญ. วิภาดา พิพัฒน์วัชรา

แพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป

 

เรียบเรียงโดย

กรวรรณ ใจซื่อกุล

Tapeworm infection – Symptoms and causes. (n.d.). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tapeworm/symptoms-causes/syc-20378174

 

About human tapeworm. (2024, June 13). Human Tapeworm (Taeniasis). https://www.cdc.gov/taeniasis/about/index.html

 

Felman, A. (2024, January 12). Everything you need to know about tapeworms. https://www.medicalnewstoday.com/articles/170461

บทความที่เกี่ยวข้อง

Key Takeaways สะดุ้งตื่นเกิดจากการกระตุกของกล้ามเนื้ออย่างรวดเร็วในขณะที่ร่างกายของเรากำลังจะเข้าสู่ภาวะหลับลึก ทำให้เราสะดุ้งตื่นขึ้นมาชั่วขณะ  อาการสะดุ้งตื่นสามารถพบได้ในคนทั่วไป แต่มักพบในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก หากมีปัญหาสะดุ้งตื่นบ่อย นอนไม่หลับ นอน

Key Takeaways ละเมอคืออาการผิดปกติของการนอนหลับอย่างหนึ่งซึ่งทำให้ผู้ป่วยลุกขึ้นมาทำกิจกรรมต่าง ๆ ในขณะที่ยังอยู่ในภาวะหลับลึก เช่น ละเมอเดิน นอนละเมอพูดละเมอร้องไห้ การนอนที่ผิดปกตินี้อาจรบกวนคุณภาพการนอนหลับ ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเหนื่อยล้าในตอนกลางวัน